Recensie
Cleo · Javier del Pino Romero
CLEO, van Javier del Pino Romero, is een tweetalig kinderboek van 192 pagina's en werd eind 2021 in België uitgegeven door Fiscal Celestial. De afmetingen van het boek zijn 17 x 24 centimeter. De helft (de linkerpagina's) bevat het Spaanse origineel en de andere helft (de rechterpagina's) de Nederlandse vertaling. Er staan illustraties op alle pagina's.
Javier del Pino Romero publiceerde eerder een roman, Una serpiente de verano, een handboek voor tolkstudenten, Guía Práctica del estudiante de interpretación, en talrijke wetenschappelijke artikelen over vertalen en conferentietolken.
CLEO is beschikbaar in het Spaans-Nederlands en het Spaans-Frans. De Spaans-Engelse en Spaans-Russische versies zijn in aantocht.
De uitstekende Nederlandse vertaling van CLEO is het werk van Lieve Behiels, emeritus hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven en corresponderend lid van de Koninklijke Spaanse Academie. De illustraties, een waar kunstwerk, zijn van Ekaterina Muratova, die meer dan 50 kinderboeken heeft geïllustreerd voor Russische uitgevers.
De hoofdpersonen in dit boek zijn kat Cleo en haar adoptievader, maar ook Cleo's "broers en zussen", Pablo (17 jaar), Ruti (15 jaar), en Elena (13 jaar), evenals de vriendin van de vader (Liena), de buurman, en verscheidene dierenartsen komen in het boek voor.
Het boek heeft twee inleidingen (een noot van elk van de twee "auteurs": de adoptievader en kat Cleo), 47 hoofdstukken en een epiloog. De adoptievader en Cleo vertellen Cleo's leven en avonturen vanaf haar geboorte in Spanje in 2013 tot 2021: huiselijke problemen, menselijke relaties, reizen, ontmoetingen met honden, muizen en andere katten, bezoeken aan dierenartsen, avonturen op straat en tot slot Cleo's deelname aan de Antwerpse Schoonheidswedstrijd voor Katten 2021. De actie speelt zich af in Malaga, Cordoba, Wenen, Brussel en Antwerpen. In laatstgenoemde stad zal de adoptievader, tijdens de eerste lockdown in 2020 wegens de COVID-pandemie, merken dat Cleo Spaans kan spreken en Frans, Nederlands en Russisch verstaat.
De twee hoofdthema's van dit boek zijn (1) het samenleven van mens en dier als allegorie van de relaties binnen het gezin en tussen mensen van verschillende rassen, nationaliteiten, ideologieën, leeftijd, enz. en de noodzaak om de ander te begrijpen, ook al is die totaal verschillend, en daarvoor is een inspanning nodig; en (2) de opvoeding van een kat als allegorie van de opvoeding van een kind.
De auteur heeft gekozen voor een literaire taal naar de smaak van kinderen, maar ook van volwassenen, met veel humor, en een didactische functie, zowel qua vorm met het doel de woordenschat van de lezer te vergroten dankzij de rijkdom aan woordenschat en het gebruik van idiomen, als qua inhoud dankzij de pedagogische waarde voor het bijbrengen van sociale waarden aan kinderen zoals onder andere dialoog, muziek, lezen, inzet en hard werken, vriendschap ondanks raciale en sociale verschillen of leeftijdsverschillen, sport, gezonde voeding, altruïsme, netheid, goed gedrag.
CLEO veroordeelt rassendiscriminatie en geweld in al zijn vormen, waarschuwt de lezer voor valse indrukken ("schijn bedriegt"), en verdedigt het recht om zich te vergissen, te leren uit ervaringen en fouten te corrigeren, en verantwoordelijk te zijn.
Dit is een boek dat om diverse redenen wordt aanbevolen voor kinderen en volwassenen. In de eerste plaats vanwege de didactische waarde voor het leren van zowel de moedertaal als de tweede taal. Omdat het een tweetalig boek is, moet elk kind dat met de twee talen in kwestie in contact komt, het in beide talen kunnen lezen en zo zijn woordenschat in beide talen kunnen verbeteren. Het zou ook kunnen luisteren naar het verhaal indien elke taalversie wordt voorgelezen door een moedertaalspreker. Ten tweede is dit een boek dat het leesplezier van elk kind zal versterken of overbrengen, dankzij de literaire kwaliteit, de emoties die het overbrengt, en de avonturen die Cleo beleeft en die met veel humor worden verteld, waardoor elk kind zich met haar zal identificeren. De vertaling is uitstekend en de illustraties van Ekaterina Muratova zijn, zoals verwacht, een kunstwerk.
In CLEO is de invloed van Platero y yo van Juan Ramón Jiménez zichtbaar in het hoofdstuk Oda a Cleo ("Cleo is klein, harig, glad, en zo zacht dat je het gevoel hebt dat je een levende pluchen pop omhelst als je haar in je armen neemt"), evenals de invloed van Leven en opvattingen van Kater Murr van E.T.A. Hoffmann ("Tot nu toe, voor zover ik weet, heeft geen enkele kat ooit een autobiografie geschreven, behalve kater Murr. Dat is wel een heel geleerd en grappig boek, maar het is niet bestemd voor jonge katten en kinderen, eerder voor volwassen katten en grote mensen").